De families Visconti en Sforza

Deel 1

 

 

Speelkaarten bestonden rond 1450 al vele eeuwen, maar tarotkaarten, de speciale combinatie tussen troefkaarten en getalskaarten zie je voor het eerst in deze tijd in Noord Italië .
Speelkaarten bestaan al vanaf de 7e eeuw na Chr. In China en Indië .
Het bijzondere aan de tarot kaarten is de toevoeging van troeven die in de wereld van speelkaarten tot dan onbekend waren.
Het is niet bekend hoe precies de 22 troefkaarten met de 40 getalskaarten en de 16 hofkaarten bij elkaar gevoegd zijn.
Bekend is dat de 56 ” kleine arcana” kaarten door de Moren uit Noord Afrika of Spanje in Europa verbreid zijn.
De 22 troefkaarten gelden als een klassiek produkt van de Italiaanse Renaissance.
Net als in het oude Rome was het gebruikelijk in de Renaissancetijd dat er triomftochten door de stad werden gehouden. Dit was een optocht die veel weg heeft van een processie , een carnavalsoptocht of een andere festiviteit en werd gehouden door vorsten, kerkelijke heersers of rijke handelslui.
De scènes en afbeeldingen die daar te zien waren zijn waarschijnlijk gebruikt voor de troefkaarten.

 

De familie Visconti was een van de vooraanstaande families in die tijd, die meerdere
tarotdecks heeft laten schilderen.
De oudste overgebleven tarotkaarten komen uit Milaan o.a. de Cary-Yale tarot en de Viscont-Sforza tarot.

 

Ik wil hier wat dieper ingaan op de achtergrond van het Visconti-Sforza deck.

 

Bianca Maria Visconti is geboren op 31 mei 1423 in Castello di Abbiategrasso, uit Filippo Maria Visconti, 3e hertog van Milaan, en zijn maitresse Agnes del Maino.
Op 9-jarige leeftijd wordt ze al uitgehuwelijkt aan Francesco Sforza (geb. 23-7-1401), een invloedrijke condottiere, d.i. een ingehuurde militair bevelhebber, in dienst van de Visconti’s.

 

Francesco’s vader Muzio Attendolo, een machtige condottiere in Italië, verdiende de naam Sforza “kracht”toen hij de hertog Giangeleazzo Visconti hielp bij het verslaan van de Scala-familie in 1387.
Francesco was de eerste die Sforza als een officiële familienaam droeg.

 

Het huwelijk van Francesco en Bianca vond plaats op 24 oktober 1441 in Cremona , hij was 40 en zij was 18, alhoewel het leeftijdsverschil groot was, was het een gelukkig huwelijk.

 

Toen Filippo Maria in de nacht van 13 op 14 augustus 1447 zonder een mannelijke nakomeling stierf, stond het hertogdom ter beschikking.
Bianca Maria Visconti was de enige direkte, zij het onwettige nakomeling van de hertog.
Een testament liet Filippo Maria niet na, zodat na zijn dood, de staat uiteen dreigde te vallen.
Een strijd van verschillende Europese hoven was te verwachten.
De koning van Napels gaf zich als erfgenaam uit. Maar ook de hertog van Savoyen, van Orleans en tenslotte Francesco Sforza, door zijn huwelijk met Bianca Visconti, lieten hun aanspraak gelden.
Milaan koos voor geen van deze “erfgenamen” zij riep de Ambrosiaanse Republiek uit, waarna drie jaren vol onrust volgden veroorzaakt door de veldheren die zij zelf hadden aangesteld.
Op 25 maart 1450 werd Francesco Sforza de nieuwe hertog van Milaan, op verzoek van het bestuur.
Hij was de eerste Sforza die deze die deze titel had en de enige condottiere van nederige afkomst die hertog werd.
Door deze oplossing kwam er een politiek evenwicht in Noord-Italië.
Het bleek al snel dat Franceso heel goed in staat was Milaan te regeren en de vrede te handhaven, hij deed dit tot zijn dood in 1466.
Bianca Maria hield zich bezig met maatschappelijke liefdadigheid en stichtte meerdere kloosters.
Door haar huwelijk met Sforza werd zij ongemerkt een schakel tussen beide na elkaar regerende vorstenfamilies in Milaan.
Zij stierf op 23 oktober 1468 in Milaan.


Dit Visconti-Sforza deck is geschilderd door Bonifacio Bembo.
Van de 78 bestaande kaarten, zijn er 74 originele bewaard gebleven, die in verschillende musea over de wereld te zien zijn. Zoals in Italë in Bergamo in de Accademia Carrara., in Londen in het Victoria en Albert museum. In the book and manuscript libary, Yale university, New Haven, Connicticut. In New York in het Metropolitan museum.
De kaarten de Duivel, de Toren, de Ridder van Pentakels en Zwaarden drie waren weg, deze zijn in 1975 door Luigi Scapini opnieuw gecreëerd.
Zes van de kaarten zoals de Kracht, Matiging, de Ster, de Maan, de Zon en de Wereld zijn duidelijk van een andere stijl en door een latere kunstenaar geschilderd, blijkbaar van de Ferrara school.

 

Zie hier de kaart de kracht of :

LA FORZA

Dit is een van de zes kaarten die later door een andere kunstenaar is geschilderd, waarschijnlijk door Ferrara of Antonio Cicognara.
De nieuwe kaarten zijn misschien geschilderd omdat de originele kwijt waren of omdat de eerste kunstenaar ze nooit had gemaakt.
In ieder geval, niet alleen de stijl is anders maar de latere kunstenaar was niet in staat de originele kaarten te imiteren of had ze niet gezien of had een slechte beschrijving van deze.

Zijn kaarten hebben dezelfde afmetingen en dezelfde buitenrand, maar de gouden achtergrond is erg anders en de kleine border is nu vervangen door grote groene bergen.

Op de gouden achtergrond diagonaal gekruiste strepen, zoals op de originele kaarten, en hun tussenruimte met iets, wat zonnen voor moet stellen, maar behoorlijk groter dan de originele stralende zonnen met hun draaiende stralen.

Hier wordt in contrast met alle tradities een sterke man, waarschijnlijk Hercules, afgeschilderd met een leeuw.
Hij zwaait met een knuppel boven zijn hoofd. De knuppel is groen met hier en daar wat goud.
De man draagt een donkerblauwe tuniek met rode mouwen, een rode sjaal en rode sokken.
Op deze kaart kijken de man en de leeuw naar hetzelfde punt, waarschijnlijk een gemeenschappelijke vijand, alhoewel sommige interpretaties suggereren dat de leeuw ineenkrimpt onder de slag van de man zijn knuppel. De meest voor de hand liggende verklaring is echter de man die hier op de kaart staat afgebeeld Francesco Sforza is en hij slaat de vijand, d.i. Venetië die als wapen de leeuw heeft, neer.

 

Op veel grote arcana kaarten geschilderd door Bonifacio Bembo staat Bianca, Francesco of andere familieleden van de Visconti-Sforza afgebeeld.
Zo zien we bijvoorbeeld op de kaart van de Hogepriesteres ( La papessa), eenverwante van de Visconti familie d.i. zuster Manfreda, die kloosterlinge was bij de Umiliata order.
Zij was werkelijk gekozen tot paus in Lombardije door een kleine sekte, genaamd de Guglielmites.We zien haar hier zitten op een gouden troon op een iets verhoogd platvorm.
Zij is gekleed in een bruine kloostermantel en draagt een tiara over haar witte kap op haar hoofd.
In haar rechter hand houdt zij een dunne staf met aan het uiteinde een kruis.
In haar linker hand en steunend op haar knie een heilig boek.
In de benedenhoeken zien we een bloemenpatroon in het gras.
Dit motief zien we door het hele deck herhaald.		 visconti

Ook de heraldische Visconti tekens die Francesco bij zijn installering als 4e hertog van Milaan tot de zijne had gemaakt, samen met de Sforza tekens staan op de kaarten afgebeeld.
Hieruit blijkt duidelijk dat dit deck niet voor 1450 geschilderd is.
Dit spel is gemaakt ter ere van de viering van Francesco Sforza’s aanvaarden van de hertogelijke kroon van Milaan in 1450 of als een 10-jarig huwelijkskado aan Bianca van Francesco.

Over de heraldische Viscontis tekens meer in het volgende nummer.


Carla Jadôt.

Dit artikel stond in Tarotmagazine no 18 van april 2005.

 

[top]